همشهری محله _ مریم باقرپور: ساکنان آن در خانه‌های خود مرغ و خروس پرورش می‌دهند و سبک زندگی روستایی خود را فراموش نکرده‌اند. «کامپ» در محله شریف در منطقه ۲ پایتخت یکی از این محدوده‌هاست. بیشتر ساکنان کامپ را مهاجران دشت مغان تشکیل می‌دهند که در سال‌های قحطی بعد از جنگ جهانی دوم در خیابان آیزنهاور، حاشیه خیابان آزادی کنونی، در کمپ روس‌ها ساکن شدند و ساختمان‌های مسکونی امروزشان یادگار همان دوران است. با این تفاوت که یا بازسازی شده‌اند یا دستی به ظاهرشان کشیده‌اند و ساکنانش با همان سبک و سیاق گذشته در کنار هم زندگی می‌کنند.
- گذر ۱۰ متری و دردسرهایش
با وجودی که ۹۷درصدخانه‌ها سند مالکیت دارد، اما در دوره‌ای ساکنان کامپ به نوسازی اهمیت ندادند. حالا هم اگر بخواهند ساخت‌وساز کنند چون برای خیابان نورزاد عرض ۱۰ متری در نظر گرفته شده است چیزی از خانه‌های‌شان باقی نمی‌ماند. پس ترجیح می‌دهند در ملک فرسوده‌شان بمانند تا خانه‌ها کوچک نشود، به‌ویژه آنکه بیشتر مالکان کهنسال هستند و تنها کاری که کرده‌اند این بوده که دستی به سر و روی ملک‌شان بکشند.» «گل‌تاج» یکی از همین شهروندان سالمند است که با وجود سکونت طولانی در کامپ هنوز فارسی صحبت نمی‌کند. او مقابل خانه خودش را با دستانش سیمان می‌کند و در پاسخ به دلیل انجام کارش می‌گوید: «در روستا تمام کارها با خودمان بود. اینجا هم فرقی نکرده است و نمی‌توان منتظر ماند تا شهرداری کاری انجام دهد.»
خیابان آزادی، محدوده ابتدایی منطقه ۲ و خیابان نورزاد، یکی از کوچه‌های ورودی به کامپ است. کامپ در تقسیمات شهری جزء محله شریف به شمار می‌آید، اما شباهتی به سایر محدوده‌های این محله ندارد. در کنار ساختمان‌های چند طبقه و برج‌هایی که در غرب خیابان حبیب‌الله، شمال خیابان تیموری، شرق بزرگراه یادگار امام(ره) وجود دارد، در این محدوده مستطیلی‌شکل ساختمان‌ها یک یا در نهایت ۲ طبقه‌اند و فاصله خانه‌ها از هم ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر است.
«حسین نوروزی» ۶۸ ساله، که تمام عمر در این محله زندگی کرده، می‌گوید: «۷۰ سال پیش با بروز قحطی در دشت مغان اردبیل عده زیادی از مردم به تهران مهاجرت کردند و در حاشیه خیابان آزادی کنونی و کنار کمپ روس‌ها ساکن شدند. مهاجران با خشت و گل برای خودشان خانه ساختند و حتی چوب سقف‌ها را از سربازان روس گرفتند. پس از پایان جنگ جهانی و خروج روس‌ها مهاجران دیگری اضافه شدند، اما نام «کمپ» و با گذر زمان «کامپ» روی این محدوده از پایتخت ماند. بدون اینکه فردی روس‌تبار در آن سکونت داشته باشد.»
- کوچه‌های تنگ و ترش، خانه‌هایی دیوار به دیوار
خیابان نورزاد و کوچه‌های منتهی به آن از نخستین مکان‌های سکونت مهاجران دشت مغان بود. کوچه‌ها تنگ و باریکند وگاه عرض‌شان به ۳۰ سانت می‌رسد. نوروزی می‌گوید: «کامپ بدون اصول شهرسازی ساخته شد. ساکنان اولیه، خانه‌های‌شان را در یک تا ۲ اتاق با راهرویی بلند ساختند و بعدها هم فرزندان‌شان خانه‌ها را مرمت کردند. دلیل ایجاد کوچه‌های تنگ و باریک هم جلوگیری از ورود افراد غریبه بود. چون تا دهه ۵۰ که میدان و خیابان آزادی شکل بگیرد، این محدوده جزء بافت حاشیه‌ای به شمار می‌آمد و جز طرشت بافت مسکونی دیگری وجود نداشت، حتی دانشگاه شریف محل کاشت یونجه بود. بنابراین اهالی برای امنیت بیشتر، خانه‌ها را نزدیک هم ساختند که نتیجه‌اش عرض کم خیابان شد. بعدها هم ساکنان پولی نداشتند که ساخت‌وساز کنند. در نهایت خانه‌هایی با این شکل و شمایل و کوچه‌های باریک باقی ماند.»
- این روزهای کامپ
بقایای خانه‌های قدیمی با دیوارهایی کاهگلی و سقف‌های چوبی و حصیری در کوچه‌های پیچ در پیچ «ثمره» هنوز وجود دارد و این میان رهگذران‌گاه صدای مرغ و خروس‌ها را از حیاط خانه‌ها می‌شنوند. «شمس‌علی مصلح» که خود در کامپ متولد شده و ساکن همین بخش از منطقه ۲ است، می‌گوید: «با وجود گسترش شهرنشینی ساکنان کامپ هویت روستایی خود را حفظ کرده‌اند. خانه‌ها معماری خاصی ندارد و ساکنان هم به فکر ساخت‌وساز نیستند. همسایه‌ها با هم مهربان هستند. در مشکلات به کمک هم می‌آیند و با همدیگر رفت‌وآمد خانوادگی دارند. در فصل گرم سال بانوان بیرون از خانه‌ها سبزی پاک می‌کنند و...» البته این محدوده هم به دلیل دسترسی به معابر اصلی شاهد آسیب‌های زیادی بوده است. تا جایی که کامپ در دوره‌ای به محدوده‌ای جرم‌خیز معروف شده بود، اما به گفته مصلح به‌طور کلی کامپ محله آرامی است و ساکنان بی‌شیله پیله‌ای دارد که هنوز صمیمیت روستایی‌شان را حفظ کرده‌اند.
- همه جذابیت‌های یک محله قدیمی
با وجود خانه‌های فرسوده، کوچه‌های تنگ و مشکلات فراوان، افراد زیادی هستند که زندگی در کامپ را به هر جای دیگری ترجیح می‌دهند. نوروزی با اشاره به همجواری بافت فرسوده کوچه ثمره با خانه‌های نوساز و شیک خیابان علیزاده می‌گوید: «این محله حالت بومی دارد و در ساختمان‌های نوساز و فرسوده آن فرزندان و نوادگان ساکنان اولیه کامپ زندگی می‌کنند. البته این محدوده از منطقه طرفداران زیادی دارد. چون گرچه در داخل بافت کامپ امکانات رفاهی و خدماتی پیش‌بینی نشده، اما در محدوده اطراف آن ایستگاه مترو و میدان میوه و تره‌بار جانمایی شده که بر جذابیت این محله افزوده است.»
نظر شما